27 Ιανουαρίου: Διεθνής Ημέρα μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος

Κάθε χρόνο στις 27 Ιανουαρίου, η διεθνής κοινότητα τιμά τη μνήμη των ανθρώπων που έχασαν την ζωή τους κατά την διάρκεια του Ολοκαυτώματος.

Σαν σήμερα, πριν 77 χρόνια, οι Εβραίοι που βρισκόντουσαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς απελευθερώθηκαν από σοβιετικούς στρατιώτες.

Η 27η Ιανουαρίου έχει ανακηρυχθεί, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ που λήφθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2005, ως Διεθνής Ημέρα Μνήμης των θυμάτων του Ολοκαυτώματος.

Επιλέχθηκε η συγκεκριμένη ημερομηνία, καθώς στις 27 Ιανουαρίου 1945, τα προελαύνοντα σοβιετικά στρατεύματα απελευθέρωσαν το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου.

Ολοκαύτωμα

Το Ολοκαύτωμα, η γενοκτονία των Εβραίων της Ευρώπης από το Γ΄ Ράιχ, αποτέλεσε το γεγονός-ορόσημο που άλλαξε τη σύγχρονη ιστορία της Ευρώπης και, παράλληλα, αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Οι Εβραίοι της Ελλάδας (και όχι μόνο) έγιναν μέρος της «Τελικής Λύσης του Εβραϊκού Ζητήματος», την οποία εμπνεύστηκαν, οργάνωσαν και πραγματοποίησαν οι ναζί στην κλίμακα ολόκληρης της Ευρώπης.

Με τον όρο Ολοκαύτωμα περιγράφεται ο υποκινούμενος από το κράτος συστηματικός διωγμός και η γενοκτονία διαφόρων εθνικών, θρησκευτικών, κοινωνικών και πολιτικών ομάδων κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου από τη Ναζιστική Γερμανία και τους συνεργάτες της. Στα αρχικά στοιχεία που συνθέτουν το Ολοκαύτωμα είναι το πογκρόμ της Νύχτας των Κρυστάλλων και το Πρόγραμμα Ευθανασίας T-4, τα οποία οδήγησαν στη συνέχεια στα τάγματα θανάτου και στα στρατόπεδα εξόντωσης τα οποία αποτελούσαν μαζική και κεντρικά οργανωμένη προσπάθεια για την εξόντωση κάθε μέλους των κοινοτήτων που αποτελούσαν στόχο των Ναζί. Η ίδια λέξη, συνήθως με μικρό αρχικό και συνοδευόμενη από κάποιο προσδιοριστικό, χρησιμοποιείται και για άλλες γενοκτονίες ή μαζικούς διωγμούς όπως π.χ. για τη Γενοκτονία των Αρμενίων.

Οι Εβραίοι της Ευρώπης ήταν τα κύρια θύματα του Ολοκαυτώματος, μέσω αυτού που οι Ναζί ονόμαζαν «Τελική Λύση του Εβραϊκού Ζητήματος».

Ο απολογισμός των θυμάτων

Ο αριθμός των θυμάτων του εβραϊκού πληθυσμού συνήθως προσδιορίζεται στα έξι εκατομμύρια, αν και οι τυπικές εκτιμήσεις από τους ιστορικούς για το εύρος των θυμάτων κυμαίνονται από πέντε εκατομμύρια ως και πάνω από έξι εκατομμύρια.

Εκτός από τους Εβραίους, περίπου 220.000 Ρομά και Σίντι θανατώθηκαν στο Ολοκαύτωμα (μερικές εκτιμήσεις φτάνουν ως και τις 800.000), δηλαδή το 25-50% του ευρωπαϊκού τους πληθυσμού. Άλλες ομάδες που κρίθηκαν «φυλετικά κατώτερες» ή «ανεπιθύμητες» ήταν οι εξής: Σοβιετικοί στρατιώτες και πολίτες αιχμάλωτοι σε κατεχόμενες περιοχές (περιλαμβανομένων των Ρώσων και άλλων Σλάβων), Πολωνοί μη Εβραίοι (2,8 έως 3 εκατομμύρια Πολωνοί Εβραίοι και πάνω από 3 εκατομμύρια Πολωνοί μη Εβραίοι), διανοητικά ασθενείς ή σωματικά ανάπηροι, ομοφυλόφιλοι, Μάρτυρες του Ιεχωβά, Ελευθεροτέκτονες, Κομμουνιστές και άλλοι πολιτικοί αντιφρονούντες, συνδικαλιστές, καλλιτέχνες και κάποιοι Καθολικοί και Προτεστάντες κληρικοί που διώχτηκαν ή θανατώθηκαν.

Αν συνυπολογιστούν και αυτές οι πληθυσμιακές ομάδες, ο αριθμός των θυμάτων ανεβαίνει σημαντικά.

Η εκδίωξη των Εβραίων

Η εκδίωξη των Εβραίων στις χώρες όπου εισέβαλαν οι ναζί και τις οποίες κατέβαλαν μεταξύ 1939 και 1945 γινόταν σε τεράστια κλίμακα, αλλά δεν εξέπληξε κανέναν από όσους υποστήριζαν την άνοδο του Ναζιστικού κόμματος στην εξουσία το 1933 ή ήταν οπαδoί του προγράμματος του.

Οι Εβραίοι έπρεπε να θεωρούνται ξένοι και δεν είχαν δικαιώματα γερμανικής υπηκοότητας. Ήταν ένας από τους τρόπους που οι ναζί επέβαλαν την πολίτικη της Ανώτερης Φυλής. Σε όλες τις περιοχές που κατείχαν οι Γερμανοί κατά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, υπήρχαν μαζικές παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Εκατομμύρια άνθρωποι ξεριζώθηκαν από τα σπίτια τους για να γίνουν σκλάβοι. Εκτελέστηκαν χιλιάδες όμηροι και κρατούμενοι που είχαν συλληφθεί για αντίποινα. Εφαρμόστηκαν εκατοντάδες αδικαιολόγητες αντεκδικήσεις. Γκρεμίστηκαν εκατοντάδες πόλεις και χωριά.

Το σύνολο των Εβραίων που θανατώθηκαν από την άνοδο του Ναζιστικού Κόμματος στην εξουσία μέχρι την κατάρρευσή του ανέρχεται σε έξι περίπου εκατομμύρια.

Πηγή: neolaia.gr

Το ολοκαύτωμα στην Καβάλα

Το Ολοκαύτωμα της Καβάλας είναι λησμονημένο και ελάχιστοι έχουν αναφερθεί σε αυτό, ωστόσο είναι συγκλονιστικός ο τρόπος και κυρίως ο χρόνος μέσα στον οποίο έσβησε από τον χάρτη ολόκληρη η εβραϊκή κοινότητα της πόλης. Δυο ώρες ήταν αρκετές για τα άτυχα θύματα ώστε να οδηγηθούν στον θάνατο μέσα στους θαλάμους αερίων.

Οι περιουσίες τους λεηλατήθηκαν και περίπου 40 άτομα που κατάφεραν και γλίτωσαν, είτε γιατί απουσίαζαν εκείνες τις μέρες από την Καβάλα, είτε γιατί εργάζονταν σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, επέστρεψαν «σε μία πόλη χωρίς αναμνήσεις, χωρίς ελπίδα, σε μία πόλη νεκρή», όπως αναφέρει σε συνέντευξή του στο «Εθνος» ο επί 32 χρόνια πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής της Ισραηλιτικής Κοινότητας Καβάλας, Βίκτωρ Βενουζίου.

Ο δήμος Καβάλας και το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος τίμησαν τη μνήμη των 1.484 Ελλήνων Εβραίων της Καβάλας που θανατώθηκαν στο στρατόπεδο εξόντωσης, με τα αποκαλυπτήρια του μνημείου του Ολοκαυτώματος, στο κέντρο της πόλης.

Η εξόντωση των Εβραίων της Καβάλας άρχισε τις 2.30 τα ξημερώματα της 4ης Μαρτίου του 1943. Στρατός, ναυτικό και η βουλγαρική διοίκηση της πόλης επιστρατεύτηκαν για να συγκεντρώσουν από τα σπίτια όλες τις εβραϊκές οικογένειες.

Ο πληθυσμός της Καβάλας ήταν περίπου 10.000 άτομα και από αυτούς οι περίπου 1.500 Εβραίοι. Ηταν φτωχοί καπνεργάτες, ελάχιστοι ασχολούνταν με το καπνεμπόριο, κάποιοι ωστόσο είχαν προλάβει και έφυγαν από την πόλη, λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος.

Η εισβολή
Οι Βούλγαροι στρατιώτες απέκλεισαν τις εισόδους της Καβάλας και κατέλαβαν κεντρικούς δρόμους και κομβικά σημεία, ενώ πενήντα ομάδες μπήκαν στα σπίτια και συνέλαβαν 1.484 άτομα, μέλη 363 οικογενειών.

Όπως προκύπτει από την πολύχρονη μελέτη του ιστορικού Βασίλη Ριτζαλέου, «οι Εβραίοι της Καβάλας έχοντας ελάχιστες αποσκευές μαζί τους συγκεντρώθηκαν στις καπναποθήκες της εβραϊκής εταιρείας Commercial Company of Salonica Ltd στην οδό Αδόλφου Χίτλερ 97 (οδός Βενιζέλου προπολεμικά), η οποία ανήκε πλέον στον Βούλγαρο καπνέμπορο Βλαντιμίρ Ναούμοφ».

Στις 7 και 8 Μαρτίου 1943 έφτασαν στην Καβάλα 15 στρατιωτικά οχήματα από την Ξάνθη και ανέλαβαν τη μεταφορά των Εβραίων στον σιδηροδρομικό σταθμό της Δράμας. Απο εκεί μετά από μεγάλο ταξίδι τους οδήγησαν στο στρατόπεδο εξόντωσης στην Τρεμπλίνκα στην Πολωνία. Οι Εβραίοι έμπαιναν μέσα και υποχρεώνονταν να βγάλουν όλα τα ρούχα τους για να? κάνουν μπάνιο. Έτρεχαν γυμνοί κατά μήκος ενός περιφραγμένου μονοπατιού, γνωστού ως «σωλήνας», που οδηγούσε στους θαλάμους αερίων, οι οποίοι έφεραν την παραπλανητική επιγραφή «λουτρά». Μόλις οι πόρτες έκλειναν αεροστεγώς, ένας κινητήρας διοχέτευε μονοξείδιο του άνθρακα. ;

Όλοι έπεφταν νεκροί.

Ιστορικό
Πώς σώθηκαν 45 άνθρωποι από την κτηνωδία

Ο Σαμπετάι Τσιμίνο γεννήθηκε το 1920 στην Καβάλα, σε μια αγαπημένη οικογένεια. Τον Μάρτιο του 1943 εργαζόταν στη Βουλγαρία σε καταναγκαστικά έργα συντήρησης του σιδηροδρομικού δικτύου.

Την ημέρα του εκτοπισμού δεν βρισκόταν στην Καβάλα και δεν έμαθε τι είχε συμβεί.

Το κατάλαβε τέσσερις μέρες αργότερα, όταν στις ράγες όπου δούλευε μέσα στο βουλγαρικό έδαφος πέρασε ένας συρμός και μέσα στο ανοιχτό βαγόνι είδε τη μητέρα, τα πέντε αδέρφια του, τη γιαγιά του, θείους, θείες και πολλά ξαδέρφια (!). «Σάμπι, να προσέχεις», του φώναξε η μητέρα του, «σώσε μας», ούρλιαζαν τα αδέρφια του.

Η εικόνα
Τότε κατάλαβε πως το κακό είχε φτάσει στην πόρτα τους. Αυτή ήταν η τελευταία εικόνα που είχε από τους δικούς του και μέχρι τον Νοέμβριο του 2003, οπότε και πέθανε, στοίχειωνε τα όνειρά του. Ήταν ο καθημερινός του εφιάλτης.

Ο Σαμπετάι Τσιμίνο και άλλοι 45 Εβραίοι από την Ανατολική Μακεδονία που δούλευαν στη Βουλγαρία σώθηκαν, γιατί ο επικεφαλής του στρατοπέδου απέκρυψε από τους ανωτέρους του την παρουσία τους.

Όταν τέλειωσε ο πόλεμος επέστρεψε στην Καβάλα. Γνώρισε και παντρεύτηκε τη σύζυγό του Μπέλα, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά.

Πηγή: 5ο Δημ. Σχολείο Καβάλας

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ

1. Εγκυκλοπαίδεια του ολοκαυτώματος (Το Ολοκαύτωμα: Τόπος μάθησης)

2. Εγκυκλοπαίδεια του ολοκαυτώματος (Εισαγωγή στο Ολοκαύτωμα)

3. Σύντομο ιστορικό του ολοκαυτώματος , εδώ και εδώ.

4.5ο Δημ. Σχ. Καβάλας: 5ο Δημ. Σχολείο Καβάλας

5. 14ο Δημοτικό Σχ. Καρδίτσας: ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ – 14ο Δημοτικό Σχολείο Καρδίτσας (sch.gr)

ΔΕΙΤΕ

1. Η ζωή της Άννας Φρανκ (βιογραφικό animation)

2. Ολοκαύτωμα (13ο ΓΕΛ Περιστερίου)

3. Το αγόρι με τη ριγέ πιτζάμα